نحوه بررسی کارکرد واقعی سرور های دست دوم: راهنمای جامع برای خریداران

 امروزه که ارتقاء زیرساخت‌ های شبکه و ذخیره‌ سازی به هزینه‌ بر بودن شهرت دارد، انتخاب سرور های دست دوم یا استوک به گزینه‌ ای هوشمندانه و اقتصادی تبدیل شده است. اما چگونه می‌ توان از سلامت فنی و کارکرد واقعی این دستگاه‌ ها اطمینان حاصل کرد؟ در این مطل تهیه شده توسط سایت معرفت نیوز، تمامی فاکتور هایی که پیش از خرید سرور دست دوم باید بررسی شوند را با نگاهی  دقیق بررسی خواهیم کرد.

بررسی اولیه ظاهر فیزیکی و شاسی دستگاه

اولین قدم در ارزیابی خرید سرور استوک، توجه به وضعیت فیزیکی آن است. نشانه‌ های ظاهری مانند خط و خش‌ های شدید، رنگ‌ رفتگی، شکستگی در بخش‌های پلاستیکی، یا دفرمگی شاسی می‌ توانند هشداری در مورد نحوه نگهداری سرور در گذشته باشند. یک سرور سالم باید از لحاظ ساختاری بدون آسیب جدی باشد. همچنین بررسی دریچه‌ های تهویه و وضعیت فن‌ ها، نشانه‌ های مهمی از سلامت سیستم خنک‌کننده را نشان می‌ دهد.

رجیستر وضعیت سلامت سیستم در BIOS/UEFI

دسترسی به تنظیمات اولیه BIOS یا UEFI اطلاعات باارزشی در اختیار شما می‌ گذارد. بسیاری از سرور های برند HP و Dell اطلاعات وضعیت حافظه، دمای قطعات، چرخه‌های بوت و حتی گزارش‌های خطا را ذخیره می‌کنند. بررسی این لاگ‌ها می‌ تواند نشان دهد که آیا دستگاه به‌درستی خاموش و روشن شده یا خطاهای سخت‌ افزاری متداولی وجود داشته است.

تست عملکرد CPU، رم و هارد درایو ها

برای اطمینان از عملکرد صحیح پردازنده و حافظه RAM، باید از نرم‌ افزار های تست استرس استفاده کرد. ابزار هایی مانند PassMark BurnInTest یا Prime95 عملکرد پایدار سیستم را تحت فشار بررسی می‌ کنند. همچنین وضعیت هارد دیسک یا SSD باید با استفاده از ابزار هایی نظیر CrystalDiskInfo یا HP Smart Storage Administrator بررسی شود تا از سلامت سکتور ها و تعداد دفعات روشن و خاموش شدن هارد مطمئن شوید. خرید سرور دست دوم

بررسی وضعیت ساعت کارکرد سرور

خرید سرور دست دوم به‌ویژه در برند HP، امکان مشاهده میزان زمان کارکرد واقعی دستگاه را در سیستم مدیریتی مانند iLO فراهم می‌ کنند. این مقدار معمولاً به ساعت یا روز نشان داده می‌ شود و می‌ تواند ملاک خوبی برای بررسی عمر واقعی سرور باشد. دستگاه‌ هایی با زمان کاری بالا حتی با ظاهر مناسب، ممکن است به زودی به تعمیر نیاز داشته باشند.

تحلیل دمای عملیاتی و تهویه

یکی از فاکتور های پنهان در ارزیابی سرور، دمای عملیاتی آن است. دمای بالا در پردازنده‌ ها، چیپ‌ ست‌ ها و پاور نشان‌ دهنده تهویه نا مناسب یا فرسودگی فن‌ هاست. استفاده از نرم‌ افزار هایی مانند HWMonitor یا ماژول‌های مدیریت حرارتی داخلی سرور (مثل HPE iLO Thermal Summary) در تشخیص دمای نرمال یا غیر عادی بسیار مفید است.

بررسی لاگ‌ های سیستم و چراغ‌ های هشدار

اکثر سرورها دارای چراغ‌های LED هشدار بر روی بدنه یا مادربرد هستند که خرابی در قطعات حیاتی مانند رم، پاور، یا کنترلر RAID را اعلام می‌کنند. بررسی دقیق این چراغ‌ ها و مقایسه با دفترچه راهنمای دستگاه، می‌ تواند شما را از بروز خطا های سخت‌ افزاری مطلع سازد. همچنین فایل‌ های لاگ ذخیره‌ شده در سیستم‌ عامل یا کنترلر مدیریتی (iLO، DRAC و…) باید به‌ دقت تحلیل شوند.

تست شبکه و پورت‌ های ارتباطی

یک سرور بدون اتصالات سالم عملاً غیر قابل استفاده خواهد بود. قبل از خرید، بررسی تمامی پورت‌ ها از جمله Ethernet، USB، VGA و درگاه‌های توسعه مانند PCIe ضروری است. ارسال و دریافت فایل از طریق شبکه برای بررسی سرعت و کیفیت ارتباط شبکه نیز پیشنهاد می‌ شود. در صورتی که پورت‌ ها به درستی عمل نکنند، احتمال وجود آسیب در مادربرد یا کارت شبکه بالا است.

اهمیت بررسی ماژول‌ های مدیریت از راه دور (Remote Management)

یکی از مهم‌ ترین مزایای سرورهای حرفه‌ ای، پشتیبانی از ماژول‌ های مدیریت از راه دور مانند HP iLO، Dell iDRAC یا Lenovo IMM است. این ابزارها اطلاعات کاملی از وضعیت سلامت قطعات داخلی، دما، لاگ‌ های خطا و حتی اطلاعات مصرف برق را در اختیار مدیر سیستم قرار می‌ دهند.

بررسی دسترسی به این ماژول‌ ها نه‌ تنها برای مانیتورینگ مستمر سرور ضروری است، بلکه در هنگام خرید نیز نقش حیاتی در ارزیابی سلامت کلی دستگاه ایفا می‌ کند. اگر این ماژول فعال نباشد یا دسترسی به آن امکان‌ پذیر نباشد، بخش مهمی از ارزیابی عملکرد واقعی دستگاه نادیده گرفته خواهد شد.

تست‌ های بوت و بارگذاری سیستم‌ عامل

سروری که به‌ درستی روشن شود اما در بارگذاری سیستم‌عامل دچار مشکل شود، ممکن است مشکلات پنهانی در مادربرد یا کنترلر ذخیره‌سازی داشته باشد. بوت‌کردن سیستم از یک فلش مموری یا درایو نصب لینوکس لایو (مثل Ubuntu Live USB) راهی سریع برای ارزیابی پایداری اولیه دستگاه است.

در صورت بوت موفق و اجرای روان سیستم، می‌ توان گفت بسیاری از زیرسیستم‌ های سخت‌ افزاری در وضعیت نرمال قرار دارند. این روش ساده و سریع، به‌ویژه برای کسانی که تجهیزات تست حرفه‌ ای ندارند، بسیار کاربردی است.

بررسی سابقه تعمیر یا استفاده در دیتاسنتر

اگر از فروشنده‌ ای معتبر خرید می‌کنید، حتماً از او بخواهید اطلاعاتی در مورد سوابق استفاده سرور ارائه دهد. سرور هایی که در دیتاسنترهای بزرگ استفاده شده‌اند، معمولاً با شرایط محیطی کنترل‌شده و تهویه‌ی حرفه‌ای کار کرده‌اند؛ درحالی‌که سرور های سازمان‌های کوچک‌تر ممکن است دچار گرد و غبار، نوسان برق و نگهداری نامناسب شده باشند.

همچنین اگر قطعاتی مانند پاور یا مادربرد تعویض شده‌ اند، حتماً سوال کنید که آیا این قطعات نو هستند یا تعمیر شده، و اینکه با نسخه‌ ی اصلی جایگزین شده‌ اند یا نه. این اطلاعات می‌ تواند از بسیاری هزینه‌ های پنهان در آینده جلوگیری کند.

بررسی لایسنس و قابلیت ارتقاء نرم‌ افزاری

برخی سرور ها دارای مجوز های نرم‌ افزاری خاصی برای ابزار های مدیریتی، امنیتی یا مجازی‌ سازی هستند. برای مثال، بسیاری از مدل‌ های HP دارای لایسنس‌ های پیش‌فرض iLO Essential یا iLO Advanced هستند که قابلیت‌ هایی مانند مانیتورینگ لحظه‌ ای، ریموت کنترل، و هشدار های ایمیلی را فعال می‌ کنند.

بررسی وجود یا عدم وجود این لایسنس‌ ها در سرور دست دوم، نقش مهمی در ارزش واقعی خرید ایفا می‌ کند. در غیر این صورت، ممکن است برای دسترسی به همین قابلیت‌ ها مجبور به پرداخت هزینه مجدد شوید.

نکات پایانی برای خرید سرور دست دوم با اطمینان

• هرگز صرفاً به ظاهر فیزیکی اکتفا نکنید؛ تست‌ های فنی الزامی هستند.

• اگر دسترسی به ابزار های تست ندارید، از فروشندگانی خرید کنید که ضمانت سلامت کالا ارائه می‌ دهند.

• مدل‌ های حرفه‌ ای‌تر HP، Dell و Lenovo معمولاً دارای امکانات تشخیصی پیشرفته‌ تری هستند.

• مستندات فنی و دفترچه راهنما را قبل از خرید مرور کنید تا بدانید هر چراغ هشدار چه پیامی دارد.

• به تاریخ تولید و به‌روز رسانی‌ های فریم‌ ور توجه کنید؛ برخی سرور ها ممکن است با آپدیت عملکرد بهتری داشته باشند.

جمع‌ بندی نهایی

خرید سرور اچ پی اگر با دقت و آگاهی انجام شود، می‌ تواند بازدهی بالا و هزینه پایین را برای کسب‌ و کار ها به همراه داشته باشد. اما بدون ارزیابی دقیق و تست‌ های چند مرحله‌ ای، ممکن است دستگاهی خریداری شود که ظاهر سالمی دارد اما از درون دچار مشکلات عملکردی باشد. بررسی ظاهری، تست سخت‌ افزاری، تحلیل لاگ‌ ها، ارزیابی عملکرد شبکه و سیستم‌ عامل، و همچنین پرس‌ و جو درباره سوابق استفاده، همگی ستون‌ هایی هستند که این تصمیم مهم باید بر آن‌ ها استوار شود.