چندی است که در مورد گروهی از مواد شیمیایی به نام PFAS (پر فلوئوروآلکیل و پلی فلوئوروآلکیل) خبرهایی منتشر شده که پرسش‌هایی در مورد میزان بی‌‌خطر بودن آنها برای محیط‌زیست و سلامتی ما مطرح کرده است. PFAS معمولاً در ظروف نچسب، گوشی‌های موبایل و مبلمان به کار می‌رود. همچنین از این مواد برای افزایش ماندگاری و حفظ بافت محصولات آرایشی استفاده می‌شود.
به گزارش بهداشت نیوز ،PFAها را مواد شیمیایی پایدار نیز می‌نامند؛ زیرا در محیط تجزیه نمی‌شوند. ازآنجایی‌که PFAS در موارد بسیار کم و محدودی در لوازم آرایشی به کار می‌رود، شاید به دنبال اطلاعات بیشتر و دقیق‌تری در مورد این ترکیب باشید و اینکه آیا PFAS در لوازم آرایشی شما و محصولات مراقبت از پوستی که استفاده می‌کنید وجود دارد یا خیر.
PFAS عبارتی است که به خانوادهٔ بزرگی از مواد با ویژگی‌هایی خاص گفته می‌شود. تخمین زده شده بیش از ۴۵۰۰ نوع خاص از این ترکیبات شیمیایی با اهداف گوناگونی توسط صنایع گوناگون زیادی به کار می‌رود. در این گروه از ترکیبات شیمیایی، مواد شیمیایی بسیار زیادی وجود دارد که خواص متفاوتی از جهت محیط‌زیست دارند؛ اما این مواد در طبیعت به‌راحتی از دور خارج نمی‌شوند. در این گروه بسیار بزرگ از مواد، فقط ۹ مورد در محصولات آرایشی و پوستی مصرف می‌شوند.
PFAS در لوازم آرایشی
همان‌طور که ذکر شده PFAS گروهی متنوع از مواد شیمیایی ساخت انسان هستند که در طیف گسترده‌ای از محصولات صنعتی به کار می‌روند. برخی از انواع PFAS به بعضی از عناصر موجود در برخی از لوازم آرایشی تعمداً افزوده می‌شوند، مانند لوسیون‌ها، پاک‌کننده‌ها، لاک ناخن، کرم اصلاح، کرم‌پودر، رژلب، خط چشم، سایه چشم و ریمل. این PFA ها به‌منظور نرم کردن پوست و درخشان‌تر کردن آن یا تأثیر بر بافت محصول در لوازم آرایشی به کار می‌روند.
برخی از انواع PFAS نیز ناخواسته در لوازم آرایشی وجود دارند که حاصل ناخالصی‌های مواد خام اولیه یا ناشی از تجزیهٔ انواع دیگری از PFAS است.
چرا ترکیبات PFAS در لوازم آرایشی به کار می‌روند؟
تولیدکننده‌های لوازم آرایشی گاهی تصمیم می‌گیرند از عناصر PFAS استفاده کنند؛ زیرا این مواد باعث می‌شوند لوازم آرایشی کاربرد راحت‌تری داشته باشند و نسبت به آب مقاوم‌تر شوند. مثلاً مقاومت در برابر آب و چربی می‌تواند کمک کند محصولات پوستی و آرایشی بادوام‌تر شوند و در پایان اثر درخشان‌تری بگذارند و جلوی وزشدن موها را بگیرند.
البته ظاهراً امروزه خیلی کمتر پیش می‌آید که ترکیبات PFAS در لوازم آرایشی وجود داشته باشند؛ زیرا در اکثر موارد، کارشناسان حوزهٔ تولید لوازم آرایشی به جایگزین‌های ترکیبات PFAS دست یافته‌اند تا محصولاتی که به بازار ارائه می‌دهند حاوی این ترکیبات نباشند. در واقع بیشتر شرکت‌ها توافق کرده‌اند که از جایگزین‌های بدون PFAS استفاده کنند.
چرا تولیدکننده‌ها تصمیم گرفته‌اند از PFAS استفاده نکنند؟
در سال‌های اخیر، نگرانی‌هایی درمورد استفاده از محصولات حاوی PFAS ایجاد شده است؛ زیرا این ترکیبات شیمیایی به‌عنوان دشمن محیط‌زیست معروف شده‌اند. ویژگی مشترکی که تمام مواد شیمیایی حاوی PFAS دارند این است که همهٔ آنها دارای یک اتم کربن و یک اتم فلوراید متصل شده به هم هستند و این جزئی از ساختار آنها هستند و این ارتباط شیمیایی بسیار قوی است. یعنی این ترکیبات شیمیایی در محیط بسیار کُند تجزیه می‌شوند. هرچند درگذشته نیز از PFAS در لوازم آرایشی زیاد استفاده نمی‌شد؛ اما شرکت‌ها باتکیه‌بر عناصر جایگزین نوین و تازه توانستند همان عملکرد و نتیجهٔ مطلوب را به دست آورند.
تحقیق روی PFAS موجود در لوازم آرایشی
مطالعاتی روی وجود PFAS در مواد آرایشی انجام شده است. این مطالعات تراکم برخی از PFAها را در لوازم آرایشی بررسی کرده است (به‌عنوان ناخالصی‌ها یا عناصر ترکیبی). همهٔ PFA هایی که در لوازم آرایشی وجود دارند قابل‌اندازه‌گیری نیستند؛ زیرا استاندارد آنالیزی ترکیب شیمیایی موردنظر ممکن است در دسترس نباشد و همین مسئله، شناسایی و سنجش مقدار این مواد را دشوار می‌کند.
ضمناً در مورد اینکه آیا PFAS لوازم آرایشی که از طریق پوست جذب می‌شود در سطحی است که برای سلامت انسان مضر باشد یا نه اطلاعات محدودی در دست است. در مطالعه‌ای که توسط آژانس محیط‌زیست دانمارک در سال ۲۰۱۸ انجام شد، تنها آزمایشی که ریسک PFAS لوازم آرایشی را سنجید، روی PFAهایی انجام شد که تعمداً در لوازم آرایشی به‌کاررفته بودند.
این مطالعه متمرکز بر پنج نوع PFAS بود که در بیشترین انواع لوازم آرایشی به نسبت تقریباً زیادی وجود داشتند. محققان فهمیدند میزان PFAS در محصولات تست شده احتمالاً خطری برای سلامت مصرف‌کننده‌ها ندارد. البته به دلیل اینکه اطلاعات به‌دست‌آمده از این آزمایش و دیگر مطالعات محدود هستند، نمی‌توان به نتایج قطعی در مورد خطرات بالقوهٔ PFAS در لوازم آرایشی رسید.
برای تعیین موارد زیر به تحقیقات بیشتری نیاز است:
. سمی بودن PFAS در لوازم آرایشی
. میزان PFAS ی که توسط پوست جذب می‌شود
. خطرات بالقوهٔ PFAS لوازم آرایشی برای سلامت انسان
خطرات مرتبط با PFAS
به دلیل اینکه لوازم آرایشی حاوی PFAS اغلب برای چشم‌ها و لب‌ها به کار می‌روند (نزدیک به مجراهای اشکی و غشای مخاطی)، به‌راحتی جذب خون می‌شوند. دانشمندان هنوز در حال مطالعه روی اثرات این مواد بر سلامتی هستند؛ اما مطالعات زیادی تا کنون نشان داده‌اند که PFAها ممکن است خطراتی برای سلامت انسان داشته باشند.
در تحقیقاتی که انجام شده نشان داده شد PFA ها با نقص‌های مادرزادی، بیماری‌های کبد و تیروئید، اختلالات هورمونی و طیف دیگری از مشکلات سلامتی مانند سرطان مرتبط هستند. مروری توسط مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها نیز دریافت، زیاد در معرض PFAS قرارگرفتن با سرطان، آسیب کبد، کاهش قدرت باروری و افزایش احتمال آسم و بیماری تیروئید ارتباط دارد. تحقیقات در این مورد همچنان در حال انجام بوده و به اطلاعات بیشتری برای نتایج قطعی و فهم کامل اثرات این مواد شیمیایی نیاز است.
