شناسایی لایه های خاک روی دفینه
اولین چیزی که به ذهن هر کاوشگر را به خود مشغول میکند تشخیص نوع لایه های خاک روی دفینه است. اگر شما بتوانید لایه های خاک روی دفینه را به درستی تشخیص دهید امکان موفقیت شما در پیدا کردن گنج بسیار بیشتر می شود. توجه داشته باشید که در فضای مجازی افرادی اقدام به انتشار مطالبی که جذب و غیر علمی در مورد لایه های خاک روی گنج می کند و این مطالب صرفاً بافته و ساخته شده توسط ذهن این افراد بوده و هیچ دستاوردی جز به هدر دادن وقت و هزینه کاوشگران عزیز ندارد.
اگر بخواهیم به صورت علمی توضیح دهیم باید گفت که خاک‌ها مخلوطی از مواد معدنی و آلی هستند که از تخریب سنگ‌ها در نتیجهٔ هوازدگی بوجود می‌آیند که البته نوع و ترکیب خاک‌ها در مناطق مختلف بر حسب شرایط ناحیه فرق میکند. بطور کلی خاک خوب و حد واسط از دانه‌های ریز و درشت تشکیل یافته‌است. تشکیل خاک‌ها به گذشت زمان، مقاومت سنگ اولیه یا سنگ مادر، آب و هوا، فعالیت موجودات زنده و بالاخره توپوگرافی ناحیه‌ای که خاک در آن تشکیل میشود بستگی دارد.خاک محصول فرسایش و خردشدگی سنگ‌هاست.
رنگ لایه های خاک روی دفینه
از منظر علمی رنگ خاک تحت تأثیر ترکیبات معدنی و همچنین آب و محتویات آلی آن است. رنگ خاک معمولاً به دلیل 3 رنگدانه اصلی است:
- سیاه – از مواد آلی
- قرمز – از آهن و اکسیدهای آلومینیوم
- سفید – از سیلیکات و نمک
خاک سیاه رنگ اغلب با مقادیر بالایی از مواد آلی (پیت) همراه هستند و دارای pH پایینی در مقایسه با سایر خاک ها هستند. خاک قرمز رنگ نشانه زهکشی خوب است. آهن موجود در خاک به دلیل محتوای اکسیژن بالاتر، با سهولت بیشتری اکسید می شود و این باعث می شود که خاک رنگ “زنگ زده” پیدا کند و این رنگ قرمز به دلیل مواد آلی می تواند تیره تر باشد. خاک های دارای رنگ زرد اغلب زهکشی ضعیف تری نسبت به خاک های قرمز دارند. ترکیبات آهن موجود در این خاک ها به صورت هیدراته هستند و بنابراین رنگ زنگ زده تولید نمی کنند. خاک‌های سرشار از کلسیم به رنگ سفید و خاک‌هایی که حاوی هوموس زیاد هستند، قهوه‌ای تیره تا سیاه هستند.
خاک های خاکستری مایل به سبز با زهکشی بسیار ضعیف یا غرقابی همراه هستند. کمبود هوا در این خاک ها شرایطی را فراهم می کند تا آهن و منگنز ترکیباتی را ایجاد کنند که به این خاک ها این رنگ را می دهد و دارای خطر از لحاظ انتشار گاز متان می باشند.
لایه های خاک اطراف اتاقک دفینه (ترتیب چیدمان خاک)
لایه های خاک روی دفینه بنا به موقعیت مکانی و محلی که دفینه در آن قرار دارد متفاوت بوده اما برخی از لایه های خاک در مکان های متفاوت مشترک است و فرقی نمیکند که این لایه در اطراف اتاقک قرار دارد یا دفینه ای در کوزه و یا حتی خاک تونل ها رو راهروهای منتهی به دفینه. لایه ی زغال مثال خوبی در این مورد است. در برخی از مکان‌ها به علت نشت گاز متان خاک اطراف سیاه شده و کاوشگران آنرا با ذغال اشتباه میگیرند. از دیگر مواردی که کاوشگران آن را با لایه ذغال اشتباه می گیرند ذغال های به جا مانده از آتش چوپانان و یا ریشه گیاهان که به مرور زمان در زیر خاک فرمی شبیه به زغال پیدا می کند می باشد. پس در شناخت این لایه باید دقت کافی را به خرج داد.
تکه کوزه های شکسته از اولین لایه های خاک روی دفینه است که ممکن است با آن برخورد کنید. از تکه های کوزه برای مستحکم کردن لایه سطحی خاک استفاده می شده است به این صورت که این تکه ها به مانند یک پین لایه خاک را به هم پیوند می داده است. این لایه کوزه در عمق زیر دو متر یافت میشود و گاها با تکه های سنگ مخلوط می باشد که استحکام را بسیار بالا برده و حفاری را سخت می کند. توجه کنید که این بدان معنا نیست که هر جا تکه های شکسته کوزه پیدا شد احتمال وجود گنج در آنجا زیاد است بلکه این تکه ها باید در عمق بیشتر از ۱ متر و کمتر از ۲ متر وجود داشته باشند.
لایه بعدی خاک رس است و در مناطقی که دارای بارش باران زیاد و رطوبت بالا هستند بسیار دیده می شود. در برخی از مناطق مخلوط خاک رس و ماسه بادی دیده شده است. بعد از این لایه گل پخته یا خاک پخته قرار دارد. گل پخته همان خاک رس است که حرارت دیده و دلیل کاربرد آن جلوگیری از نفوذ رطوبت به لایه های پایین تر است. پس از گذشت از لایه گل پخته به سنگ چین می رسیم. این لایه برای استحکام و جلوگیری از ریزش لایه های بالایی استفاده می شده است و اگر در جایی دفینه با حجم زیاد وجود داشته باشد معمولا بعد از گذشت هر یک متر یک لایه سنگ چین قرار میدادند. این لایه از مهمترین لایه هایی است که احتمال وجود را بسیار زیاد می کند و اگر لایه سنگ چین را مشاهده کردید احتمال رسیدن به هدف بسیار زیاد است.
لایه بعدی که به آن می پردازیم لایه آجر و یا خشت است. این لایه در همه نقاط مشاهده نمی شود. این لایه بسیار مستحکم بوده و برای عبور از آن باید از دستگاه‌های مختلفی همچون پیکور برقی/بادی استفاده کنید. پس از این لایه یک لایه ذغال دیگر قرار میدادند.ضخامت این لایه بین ۷ تا ۱۰ سانتی متر است. نکته ای که باید توجه کرد این است که اگر این لایه خیلی پخش باشد و یا به صورت عمودی قرار داشته باشد ممکن است که محل یک کوره بوده باشد و نشانه گنج نیست.
بعد از عمق ۳ متری معمولا کوزه ای را قرار میدادند و هدف از قرار دادن آن فریب دادن جست و جو گران گنج بوده است.بعد از آن لایه آهک قرار دارد و رنگ این لایه سفید نبوده و نخودی رنگ است.این لایه استحکام زیادی نداشته و به راحتی میتوان از آن عبور کرد و دلیل اصلی استفاده از آن جلوگیری از نفوذ آب و نشست بنا بوده است.آخرین لایه ای که ممکن است با آن روبرو شوید پلمپ ساروجی است که دارای استحکام بسیار زیاد بوده و عبور از آن سخت است. از آن برای پلمپ کردن درب اتاقک ها و ورودی دالان ها استفاده میشده است. لازم به ذکر است که در برخی از مناطق ایران قبل از لایه ساروجی لایه ای به قطر حدودی نیم متر از خاک نیز وجود دارد.امیدواریم که لایه های خاک روی دفینه را به درستی شناخته باشید و از آن در کاوش های خود بهره ببرید.
علائم رسیدن به دفینه موقع کندن زمین
از علائم رسیدن به دفینه موقع کندن زمین تغییر در بافت زمین است که از نشانه‌های بارز و مهم در گنج یابی در نظر گرفته میشود. مواجهه ناگهانی با یک لایه خاص از خاک یا بافتی متفاوت نسبت به بقیه محیط حفاری، میتواند به عنوان نشانه‌ای از وجود دفینه تلقی شود.
از دیگر علائم وجود سنگ‌ها و بلوک‌ها است که معمولاً به صورت طبیعی یا مصنوعی برای محافظت از دفینه قرار میگرفتند و گاهی اوقات نشانه یا نقوش خاصی بر روی این سنگ‌ها نقش بسته که به عنوان علامت و راهنما برای کاوشگران عمل می‌کنند و می‌توانند به شما در تعیین مکان دقیق دفینه کمک کنند.
نکته ای که باید توجه داشته باشید این است که پس از شروع حفاری بسته به منطقه مورد نظر (کوهستانی، جنگلی، بیابانی و …) ابتدا باید از سطح خاک در حدود نیم متر (حداکثر 70 سانتی متر) عبور کنید و مشاهده آثاری همچون ذغال، خشت یا تکه آجر، خاک قرمز و … تا این عمق، دلیلی بر وجود دفینه نیست و حدودا از عمق یک متری به بعد است که باید آثار را کم کم مشاهده نمایید.
از دیگر علائم رسیدن به دفینه، سنگ چین ساروجی یا وجود تخته سنگ یا سنگ های تراش خورده بزرگ در عمق حدودی یک و نیم متر به بعد است. آجر و خشت های خام مربعی شکل که پلکانی یا منظم و بی دلیل چیده شده باشند بطوریکه مسکونی بودن مکان را تائید نکند، نیز می تواند از نشانه های گنج باشد.
رسیدن به خاک سفت در حین حفاری
رسیدن به خاک سفت در حین دفینه یابی اگرچه نشان از وجود گنج به صورت قطعی نیست اما میتواند نشانه خوبی باشد. دلیل استفاده از خاک سفت در حین دفینه گذاری این است که استفاده از آن پایداری سازه‌ها را بهبود میبخشد و خطر تخریب سازه در اثر جابجایی خاک را کاهش داده و به سازه در مقابل نیروهای جانبی مقاومت میبخشد و نهایتا از ورود آب به سازه جلوگیری میکند.
ترکیب کوزه شکسته با خاک موجب استقامت و سفتی خاک می شود و حفاری را مشکل میسازد. همچنین نوع از خاک تحت عنوان خاک لومی وجود دارد که بخش عمده آن از ترکیب ماسه، لای (سیلت) و مقدار کمی رس پدید آمده است و استقامت و سفتی خوبی دارد و در قدیم در اطراف اتاقک های زیر زمین استفاده میشده است و مشاهده آن میتواند نشان از وجود اتاقک در آن نزدیکی باشد. لایه سطحی لوم ماسه‌ای به رنگ قهوه‌ای تیره، لایه زیرسطحی لوم ماسه‌ای قهوه‌ای کم‌رنگ و لایه زیرین لوم رسی سرخ و لوم رسی ماسه‌ای است.
بنابراین باید توجه داشته باشید که اگر خاکی که مشغول حفاری آن می باشید اگر سفت و سخت است یعنی مسیر شما درست می باشد شما در حال رسیدن به گنج خود هستید.
دستگاه فلزیاب مناسب خاک چند لایه
همانطور که می دانید دستگاه های گنج یاب به مدل‌های مختلفی تقسیم می شوند که مشهورترین آنها دو نوع گنج یاب پالسی و گنج یاب vlf است. تفاوت این دو در سیستم کارکرد آن ها می باشد و هر کدام دارای مزایا و معایبی می باشند. برای مثال گنج یاب vlf برای پیدا کردن تکه های ریز فلزات در عمق زیر یک متر از دقت بیشتری برخوردار است اما گنج یاب پالسی برای پیدا کردن فلزات در عمق بیشتر از یک متر کاربرد دارد اما دقت کافی برای پیدا کردن تکه های ریز فلزات را ندارد. گنج یاب پالسی دارای حساسیت کمتری به مواد معدنی موجود در خاک بوده و به همین دلیل برای استفاده در خاک ایران به اپراتورهای حرفه ای توصیه می شود و همچنین قابلیت نفوذ بیشتری در خاک های چند لایه دارد.
خطای فلزیاب های پالسی در خاک های چند لایه بسیار کمتر است و برای کار در محیط های کاوش با چنین شرایطی حتما توصیه میشود. با توجه به نکات مطرح شده در در بالا مواد در نظر گرفتن فاکتور هایی همچون قیمت دستگاه فلزیاب و گارانتی و خدمات پس از فروش دقیق ترین دستگاه فلزیاب برای کاوش در خاک چند لایه به انتخاب کارشناسان ما گنج یاب اشنایدر است. این فلزیاب مکمل تلفیقی از تمامی ویژگی های فلزیاب های پیشین با استفاده از از بروزترین و پیشرفته ترین قطعات الکترونیکی می باشد. گنج یاب اشنایدر (schneider) دستگاهی مکمل متشکل از هفت نوع سیستم فلزیابی؛ ردیاب آنتنی ، فلزیاب بوقی، اسکنر مگنومتر شانزده سنسور، اسکنر موبایلی، سوپر سنسور و یون یاب است که برای به منظور افزایش کارایی و راندمان و همچنین کاهش خطا در یک پک عرضه می شود.
برای آگاهی از لیست قیمت فلزیاب و موجودی دستگاه ها با کارشناسان ما تماس بگیرید
تهران– خیابان کارگر شمالی- روبروی شیرینی هانیبال -ساختمان سامان-طبقه شش-واحد پنجم
شیراز– دینکان-جنب کوچه 21 شهید دینکانی
شماره تماس: 09917579030
نوشته لایه های خاک روی دفینه اولین بار در فلزیاب آلماتی. پدیدار شد.
