صداوسیما نوشت:و ساز های غیر مجاز در بستر رودخانه‌های خوزستان، باعث کاهش تاب آوری رودخانه در مقابل سیلاب‌های محتمل خواهد شد .
کارون ، زهره ، کرخه ، جراحی و دز ، رودخانه‌هایی که رفاقتی دیرینه با جلگه خوزستان دارند و با عبورشان پیام آبادانی را به جای جای جلگه می‌رسانند.
تا هنگامی که ساکنان جلگه ، خود را جرئی از طبیعت می‌دانستند ، رودخانه ، سخاوتمندانه دَم حیات بخش خود را می‌بخشید.
اما همنشینان رودخانه ، خیال دیگری در سر پروراندند و جز تصویر خود بازتاب دیگری در رود ندیدند.
گاهی سر راهش ایستاده و معطلش کرده اند یا نشانی دلخواهشان را به او داده اند و رودخانه تا به خودش آمد خود را آنجایی یافت که انسان می‌خواست.
آدمی ، رودخانه را بسیار دورتر از بستر همیشگی خود بُرد.
رودخانه با همه دخالت‌های بشری ، با هر سختی که هست عبور می‌کند ، اما دیگر ، خبری از رودخانه پیشین نخواهد بود.
یک سوم آب‌های جاری کشور در خوزستان
خوزستان حدود ۵ هزار کیلومتر رودخانه اصلی، ۱۱ هزار کیلومتر، رودخانه فرعی و حدود ۲۰ هزار کیلومتر آبراهه دارد.
ابتدا باید به این سوال پاسخ دهیم که چرا حفاظت از بستر و حریم رودخانه‌ها مهم است؟
در پاسخ باید گفت: هر تغییرو تجاوزی در پهنه رودخانه‌ها رخ دهد، تاثیر خود را در رژیم جریان آب نشان می‌دهد.
هر سازهای در بستر رودخانه ایجاد شود ، باعث کوچک شدن بستر طبیعی رودخانه ، رسوب گذاری ، تغییر رژیم جریان و تغییر شکل جریان ، می‌شود.
از جنبه تخصصی و به لحاظ مهندسی رودخانه ، تجاوز به بستر رودخانه ، ریسک وقوع سیلاب را افزایش می‌دهد و سیلاب را به نقاطی هدایت می‌کند که در گذشته مورد هدف رودخانه نبوده است ؛ بنابراین حفاظت از بستر و حریم رودخانه‌ها به طور مستقیم در مدیریت سیلاب، موثر است.
از سویی دیگرتجاوز به بستر رودخانه باعث می‌شود مدیریت مخازن سدها ، از دست بخش بهره بردار سدها خارج شود و کنترل ذخیره پشت سدها با اختلال روبه رو شود.
اگر در بستر طبیعی رودخانه‌ها سازهای ایجاد شود و پهنه طبیعی رودخانه را تغییر دهد ، در صورت وقوع سیلاب ، ممکن است حتی تاسیساتی که در خارج از محیط پهنه بندی سیلاب ایجاد شده اند دچار آبگرفتگی شوند .
همچنین ساخت و ساز در بستر فعال رودخانه‌ها عامل رسوب گذاری در نقاطی است که مانعی جلوی جریان آب را می‌گیرد.
رسوب گذاری رودخانه ، سبب کاهش ظرفیت آبگذری رودخانه‌ها ، پخش سیلاب و هدایت جریان آب به سمت تاسیسات خارج از بستر سیلابی می‌شود.
تجربه فراموش نشدنی سیل ۹۸
بر اساس اعلام سازمان آب و برق خوزستان ۲۴۵ روستای خوزستان در بستر سیلابی رودخانه‌ها قرار گرفته اند.
در سیلاب ۹۸ ، از تعداد ۱۲۰ روستای در مسیر سیلاب، تعداد ۷۶ روستا دچار آبگرفتگی شدند و وضعیت ۳۲ روستا نیز بحرانی شد.
روستاهایی که اغلب در بستر رودخانه کرخه قرار گرفته بودند.
بر اساس مطالعات سازمان آب و برق خوزستان ، تاب آوری رودخانه کرخه در مقابل سیلاب پیش از ساخت و سازها در حریم رودخانه حدود ۷۰۰ متر مکعب بر ثانیه بود.
بارگزاری‌ها در بستر رودخانه کرخه باعث شد در جریان سیل ۹۸ تاب آوری رودخانه کاهش معنا داری پیدا کند.
کاهش تاب آوری رودخانه در آن مقطع مشکل دیگری را نیز ایجاد کرد و باعث شد مخازن سدهای بالادست به موقع تخلیه نشوند و روستاها دچار آبگرفتگی شوند.
اما چه عواملی تاب آوری رودخانه در مقابل سیلاب‌های محتمل را کاهش داده است؟ در اثر دخالت‌های بشر مرفولوژی (ریخت رودخانه) در طول زمان تغییرپیدا کرده است.
سوال بعدی که مطرح می‌شود این است که تغییر ریخت رودخانه ، چگونه به وجود آمده است؟ ساخت و سازهای بدون مجوز در بستر رودخانه‌ها ، ساخت جاده ، احداث کانال ، ایجاد مزارع کشاورزی ، سکونت روستائیان در بستر رودخانه همگی از عواملی هستند که ریخت رودخانه را تغییر می‌دهند و از میزان تاب آوری رودخانه کم می‌کنند .
در سیل ۹۸ علاوه بر تخریب روستاها و زمین‌های کشاورزی، جاده‌ها و مسیرهای دسترسی هم تحت تاثیر قرار گرفتند و شاهد بودیم که جاده ترانزیتی و مهم جاده اهواز – اندیمشک ۳ روز به زیر آب رفته بود و امکان تردد وجود نداشت.
خسارت‌های پنهانی مثل آبشویی و فرسایش آبی را نیز نباید فراموش کرد.
