معرفی رشته کاردرمانی و ویژگی های شخصیتی کاردرمانگر/ اینفوگرافیک

رشته کاردرمانی یا ارگوتراپی که از واژه انگلیسی Occupational Therapy برگرفته شده اشاره به یکی از رشته‌های شاخه علوم تجربی دارد. در هر کشوری برای حفاظت از سلامت مردم جامعه، سه سطح از خدمات بهداشتی و درمانی وجود دارد.

به گزارش بهداشت نیوز، ابتدا در اولین سطح سعی در حفظ سلامت افراد جامعه به وسیله رعایت نکات بهداشتی و مراقبتی است که در این سطح مختصصان بهداشت محیط، بهداشت حرفه‌ای و بهداشت عمومی فعالیت دارند و وضعیت بهداشتی محیط کاری و زندگی و همچنین بهداشت مواد غذایی مورد بررسی و نظارت قرار خواهد گرفت.

در سطح دوم که افراد به هر دلیلی دچار بیماری می‌شوند خدمات درمان حاد ارائه می‌شود که این سطح بخش بزرگی از خدمات را شامل می‌شود و متخصصان زیادی مانند پزشکان، پرستاران، همکاران پاراکلینیک و … فعالیت دارند.

بعد از اینکه فرد درمان‌های لازم برای کنترل بیماری در فاز حاد را دریافت کرد حال باید به زندگی عادی خود برگردد و کم‌کم بتواند با مشکلات باقی مانده بعد از بیماری کنار بیاید و زندگی جدیدی را براساس توانایی‌های موجود و باقی مانده شروع کند. در این سطح متخصصان توانبخشی وارد عمل می‌شوند و خدمات خود را برای به حداکثر رساندن توانایی فرد ارائه می‌دهند.

البته در سال‌های اخیر رشته‌های توانبخشی در هر سه سطح پیش‌گیری، درمان حاد و تحت حاد درمان‌های خود را ارائه می‌کنند و این یک اتفاق خوب و مورد توجه است و باعث گسترش حوزه مداخلات و فرصت‌های شغلی بیشتر متخصصان این رشته‌ها می شود.

در ایران دانشکده‌های توانبخشی دارای شش رشته اصلی هستند که شامل : کاردرمانی، گفتاردرمانی، فیزیوتراپی، اعضامصنوعی(ارتوز و پروتز)، شنوایی‌شناسی و بینایی‌سنجی است.

خوب تا اینجای کار فهمیدیم متخصصان کاردرمانی با افرادی سروکار دارند که محدودیت‌های جسمی، ذهنی و روانی دارند و ما باید به آنها کمک کنیم که به حداکثر توانایی خود برسند.

بنابر گزارش مفدا، قبل از اینکه به بخش توضیحات رشته بعد از فراغت از تحصیل برسیم دوست دارم در مورد دروس این رشته در دانشگاه و وضعیت آموزش این رشته در کشور بپردازم.

دروس رشته کاردرمانی
از آنجایی که افراد در همه سنین از بدو تولد تا سالمندی ممکن است که دچار بیماری و ناتوانی شوند پس متخصص کاردرمانی با مراجعانی از همه سنین سروکار دارد. به طبع این طیف گسترده از مخاطبان و مراجعان باید دروس رشته شامل آشنایی با ساختار بدن و کارکرد آن در تمام سنین باشد.

از دروس اصلی رشته می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

دروس آناتومی: آناتومی یعنی شناخت ساختار بدن و دستگاه‌هایی که در بدن وجود دارند. متخصصان کاردرمانی در مورد آناتومی سیستم اسکلتی و عضلانی و سیستم اعصاب و تاحدودی سیستم گردش خون و گوارش واحدهای بسیار سنگینی را آموزش می‌بینند.
دروس حرکت‌شناسی: قسمت عمده‌ای از مراجعان کاردرمانی را افرادی تشکیل می‌دهند که از محدودیت‌های حرکتی رنج می‌برند پس آشنایی با ساختار حرکات بدن و بیومکانیک آنها از دروس تخصصی و سنگین این رشته است.
دروس بیماری‌های مغز و اعصاب و روانپزشکی و ارتوپدی: در مورد سه حوزه اصلی کاری کاردرمانگران در ایران که شامل بیماری‌های مغز و اعصاب و ارتوپدی و روانپزشکی است دروس تخصصی زیادی در واحدهای درسی رشته وجود دارد.
آنالیز فعالیت و زندگی: یک کاردرمانگر باید بتواند زندگی یک فرد کم‌توان را آنالیز کند تا بتواند برای کمک به او برنامه‌ریزی داشته باشد.
دروس روانشناسی: هر رشته‌ای که با انسان سرو کار دارد باید دروس روانشناسی و نحوه صحیح برخورد با مراجعان خود و سیر روانی و رشد روانی انسان‌ها رو بدونه، دروس روانشناسی و روانپزشکی نقش پررنگی در واحدهای درسی این رشته دارند.
توانبخشی حرفه‌ای: کمک به افراد برای بازگشت به زندگی شامل محیط کار هم میشه، گاهی بازگشت به کار قبلی با ایجاد یک سری تغییرات ممکنه اما گاهی ممکنه فرد محیط کاریشو عوض کنه، کاردرمانگران می‌تونن به بیماران دراین زمینه کمک کنند و واحدهای اون در دروسشون هست.
دروس دیگری شامل: جامعه‌شناسی، رشد بازی، بازی درمانی، مشاوره و …. هم در دروس تخصصی این رشته حضور دارند.
معمولا رشته‌هایی که با بالین مریض سروکار دارند قسمت عمده و مهمی از واحدهای درسیشون رو کارورزی‌های بالینی تشکیل میده، کاردرمانگران هم معمولا از ترم‌های چهار و پنج به بعد در کلینیک‌ها و بیمارستان‌ها حضور پیدا می‌کنن و واحدهای تخصصی که خوندن رو در محیط واقعی کار با نظارت اساتید به صورت عملی آموزش می‌بینند و خودشون هم بیماران رو ویزیت می‌کنن.

محیط کاری رشته کاردرمانی
متخصصان کاردرمانی در محیط‌های مختلفی مشغول به کار می‌شوند، در زیر به بعضی از این محیط‌ها اشاره می‌کنیم:

بیمارستان‌ها: متاسفانه بیمارستان‌های کمی در ایران بخش کاردرمانی دارند، اما کم‌کم این مسئله در حال حل شدن است و یکی از محیط‌های کاری اصلی متخصصان کاردرمانی را تشکیل می‌دهد.
کلینیک‌های خصوصی: کلینیک‌های خصوصی توانبخشی یا دفاتر کار کاردرمانی که از سازمان نظام پزشکی مجوز دارند هم یکی از محیط‌های کاری اصلی متخصصان کاردرمانی است.
مراکز توانبخشی سازمان بهزیستی: سازمان بهزیستی کشور یکی از خواستگاه‌های اصلی متخصصان کاردرمانی است با توجه به تنوع مراکز بهزیستی بیش از نود درصد آنها حتما باید متخصص کاردرمانی داشته باشند و این مراکز هم از محیط‌های کاری اصلی رشته محسوب می‌شوند. از این مراکز می‌توان به مراکز سالمندان، مراکز توانبخشی معلولین جسمی حرکتی، مراکز توانبخشی معلولین ذهنی و … اشاره کرد.
سازمان آموزش و پرورش استثنایی: این سازمان هم برای آموزش کودکان با نیازهای ویژه نیاز به متخصصان کاردرمانی دارد و همکاران زیادی در اون مشغول به فعالیت هستند.
و سایر محیط‌های کاری مانند زندان‌ها، مراکز ترک اعتیاد و…
ویژگی‌های شخصیتی کاردرمانگر
برای این بخش میخوام بدون هیچ کم وکاستی بخش کاردرمانگر مجرب از کتاب کودک توانمند من که نوشته خودم هست رو قرار بدم، پس همچنان همراه ما باشید.

ویژگی‌های یک کاردرمانگر خوب را می‌توانیم از دو جنبه مورد بررسی قرار دهیم:

بخش اول: ویژگی‌های عمومی
هر فردی که وارد رشته کاردرمانی می‌شود باید یک‌سری ویژگی‌های شخصیتی داشته باشد تا بتواند دراین حوزه کاریِ سخت موفق باشد. در ذیل به چند مورد از آنها اشاره خواهیم کرد:

الف: اخلاق‌مدار بودن مهم‌ترین اصل
یکی از ویژگی‌های کاردرمانگر خوب داشتن اخلاق و وجدان‌کاری بالا است. با توجه به اینکه توانبخشی فرایندی کُند و طولانی مدت است اگر کاردرمانگر اخلاق کاری نداشته باشد روند درمان را کُند می‌کند. علاوه برآن فکر کردن به منافع مالی در صورت نداشتن وجدان بیدار می‌تواند خانواده‌ها را گمراه و خدای ناکرده زمینه‌های سوء استفاده از آنها را فراهم کند.

ب: هوش بالا
چون کاردرمانگرها در مدت چهار سال دوره تحصیل خود در دانشگاه با علوم متنوعی آشنا می‌شوند و درس‌های بسیار سخت و سنگینی دارند، اگر هوش بالایی نداشته باشند نمی‌توانند به خوبی از عهده این دروس بربیایند و در نتیجه هنگام کار بالینی از سطح علمی خوبی برخوردار نیستند. علاوه بر آن در نظر گرفتن همه ابعاد روحی و جسمی یک مراجع و بررسی لحظه به لحظه وضعیت او برای انتخاب و اجرای بهترین درمان ممکن نیاز به هوش بالایی دارد.

ج: صبر و حوصله زیاد
بارها اعضای خانواده و یا دوستانی که فیلم کار یک کاردرمانگر را با کودکان دیده‌اند در اولین نکته‌ مورد اشاره، ذکر کرده‌اند که شما چقدر صبور و با حوصله هستید! واقعا یک کاردرمانگر موفق باید صبر و حوصله زیادی داشته باشد. کاردرمانگرها هم به اندازه خانواده‌ها دوست دارند که مراجعانشان هرچه سریعتر پیشرفت کنند تا احساس کفایت و رضایت شغلی و مفید بودن را تجربه کنند، اما واقعیت این است که گاهی حتی کوچک‌ترین پیشرفت‌ها نیاز به زمان زیادی دارد و اگر کاردرمانگر صبور نباشد می‌تواند خانواده و کودک را دچار استرس و اضطراب کند.