موضوع تلاش آنکارا برای عادی سازی رابطه با دمشق یک بار دیگر مسکوت شد. چندی پیش، هم رجب طیب اردوغان رئیس جمهور و هم مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه، اعلام کرده بودند که قصد دارند روابط دیپلماتیک خود را با سوریه آغاز کنند.
اردوغان که از آغاز بحران سوریه آشکارا خواستار سقوط دولت بشار اسد شده بود، یک ماه پیش تغییر موضع داده و گفت: «دغدغه ما این نیست که بشار اسد پیروز شود یا شکست بخورد. آن چه اهمیت دارد، این است که نباید مجاری گفتگوی دیپلماتیک بسته شود.»
مدتی گذشت و رسانه ها اعلام کردند که به ابتکار عمل روسیه، یک بار دیگر هاکان فیدان و علی مملوک دو مقام امنیتی عالی رتبه این دو کشور همسایه با هم گفتگو کرده اند، اما به نتیجه خاصی نرسیده اند. پس از آن دیدار بود که موضوع عادی سازی عملاً مسکوت گذاشته شد و حتی خبری از سفر دوست مشترک اردوغان و بشار اسد به سوریه منتشر نشد.
دوغو پرینچک رهبر حزب کمونیستی وطن که در ائتلاف جمهور از اردوغان حمایت می کند، همواره حامی تقویت روابط آنکارا و دمشق بوده و چندی پیش اعلام کرد که به درازای 8 ماه تمام، مداوماً از سوی بشار اسد به دمشق دعوت شده اما به گفته خودش تصمیم دارد برای این سفر آمادگی های ویژه انجام دهد.
پرینچک گفته بود که سفر به دمشق در اوایل ماه سپتامبر خواهد بود. اما حالا 13 روز از سپتامبر سپری شده و فعلاً خبری نیست. در نتیجه می توان چنین پیش بینی کرد که پرینچک و تیم او در حال چانه زنی با دولت هستند و رهبر حزب وطن می خواهد با دست پر به دمشق برود.
به این معنی که پرینچک می خواهد، افتخار عادی شدن روابط اردوغان و اسد را به نام خود ثبت کند و آب بر آتش اختلافات ترکیه و سوریه ریخته شود. اما مساله اینجاست که سوریه انتظارات به جایی از ترکیه دارد که تاکنون مورد توجه قرار نگرفته اند.
سخنان یکی از سیاستمداران سوری نزدیک به بشار اسد، نشان می دهد که دمشق حاضر نیست بدون مقدمه و پیش شرط وارد گفتگو با دولت ترکیه شود و دو شرط راهبردی دارد که پذیرفتن آن از سوی اردوغان، مقدمه و آغازی برای مسیر عادی سازی روابط است.
بخشی از سخنان چاووش اوغلو که گفته بود آنکارا به دنبال آشتی دادن معارضین سوری و دولت دمشق است، موجب شد که معارضین سوری تحت حمایت آنکارا خشمگین شوند و در چند شهر مرزی سوریه بیرق ترکیه را به آتش بکشند.
پطروس مرجانه: سوریه دو شرط مهم دارد
مصاحبه یک روزنامه روسی با یک سیاستمدار سوری نزدیک به بشار اسد، توجه رسانه های ترکیه را به سوی خود جلب کرد. چرا که او به وضوح، شروط اساسی سوریه برای عادی سازی رابطه با ترکیه را مطرح کرده است.
پطروس مرجانه رئیس کمیته روابط بین الملل پارلمان سوریه در گفتگو با روزنامه روسی ایزوستیا گفته است: «سوریه آماده بهبود روابط با ترکیه است و ما هم می خواهیم همه مشکلات حل شوند. اما لازم است که مقدمات این کار از سوی ترکیه فراهم شود و بداند که شرایطی برای این امر وجود دارد.»
پطرس مرجانه گفته است:«روابط بین کشورها باید بر اساس روابط حسن همجواری و با در نظر گرفتن منافع مشترک دو کشور ایجاد شود. برخی موانع جدی بر سر راه بهبود روابط با ترکیه وجود دارد و تماس هایی بین ترکیه و سوریه در زمینه امنیتی وجود دارد. اما برای رسیدن به گفتگوی رسمی در سطح مقامات دیپلماتیک، باید ترکیه شروط سوریه را به جای بیاورد: اول از همه، ترکیه باید بپذیرد که به سرزمین دیگران حمله کرده و گروه هایی را که از سوی شورای امنیت سازمان ملل به عنوان سازمان های تروریستی شناخته می شوند، در خاک خود جای داده است. دوم این که باید کل نیروهای نظامی خود را از خاک سوریه خارج کند. پس از آن سوریه آماده توسعه روابط خواهد بود.»
اقدامات مجرمانه افراطیون مورد حمایت ترکیه
دو درخواست مهم پطرس مرجانه در حالی اعلام شده اند که در حال حاضر هزاران تن از نیروهای ارتش و ژاندارمری ترکیه در سوریه، بخشی از خاک این کشور را اشغال کرده اند. آنان همچنین هزاران تن از معارضین سوری تحت حمایت خود را تسلیح کرده و در شراکت با این افراد، کنترل چندین منطقه را به شکلی اشغالگرانه و بدون رضایت دولت دمشق در دست گرفته اند.
ده ها گزارش موسسات و گروه های حقوق بشری، نشان دهنده این است که در مناطق تحت اشغال ترکیه و معارضین سوری تحت الحمایه آنکارا اقدامات مجرمانه فراوانی با استفاده از زور سلاح روی داده است. آدم ربایی، سرقت، باج گیری، اشغال املاک مردم سوریه، تغییر خودسرانه نام خیابان ها و مناطق، تاسیس مدارس ترکی و چندین اقدام دیگر، همگی از مصادیق و نمونه های رفتارهایی هستند که حاکمیت سیاسی دولت سوریه و تمامیت ارضی این کشور را نادیده گرفته است.
روسیه چگونه به این موضوع می نگرد؟
سیاست روسیه در تشویق آنکارا و دمشق به عادی سازی روابط، یک سیاست هوشمندانه است که در آنِ واحد، چندین مشکل جدی را حل می کند. اگر دستگاه دیپلماسی روسیه موفق شود و ترکیه و سوریه را به همدیگر نزدیک کند، اول از همه مشکل ادلب حل می شود و پایان حضور تروریست ها و گروه های افراطی در ادلب و استقرار نیروی اسد در این استان مهم، فرا خواهد رسید. در گام بعدی، فضا برای قدرت نمایی آمریکا در شمال شرق سوریه محدود خواهد شد.
یک مقام امنیتی در شورای فدراسیون روسیه به ایزوستیا گفته است:«فدراسیون روسیه نگرش مثبتی نسبت به نزدیکی دمشق و آنکارا دارد.»
این روزنامه همچنین در مورد دلایل و انگیزه های اردوغان برای عادی سازی رابطه با اسد نوشته است:«حتی کارشناسان داخل ترکیه نیز بر این باورند که تلاش برای گرم کردن روابط دو کشور، به دلیل انتخابات پیش رو در ترکیه و نیاز دولت اردوغان به حل مشکل آوارگان سوری است.»
در پایان باید گفت، با اعلام این شروط مهم، حالا توپ در زمین ترکیه است و این تیم اردوغان است که باید برای اثبات حسن نیت و نشان دادن بازگشت از خطاهای فاحش پیشین خود، به شروط اعلام شده عمل کند.
