مساله تغییر نظام سیاسی کانادا و خروج آن از شکل سلطنت مشروط مساله تازه‌ای نیست اما با مرگ الیزابت دوم که ۱۰ روز از آن می‌گذرد، وارد مرحله‌ای تازه و دوباره از سر گرفته شده است. مساله‌ای که به نظر می‌رسد نخست وزیر ترودو فعلا قصد پرداختن به آن را ندارد.
پیشینه
جاستین ترودو نخست وزیر کانادا که برای حضور در مراسم خاکسپاری ملکه انگلیس در لندن است، دیروز (یکشنبه) در مصاحبه با رادیو کانادا از بازکردن این بحث و الزامات قانونی آن، طفره رفت و گفت: این مساله اولویت و مساله‌ای که بخواهم در مورد آن بحث کنم، نیست.
وی با بیان اینکه در دوره زمانی پیچیده ای قرار داریم، افزود: از نظر من، حالا تغییری تا این حد عمیق در نظامی که یکی از بهترین و باثبات‌ترین نظام‌های سیاسی دنیا محسوب می‌شود، فکر خوبی نیست.
کانادا در اواخر قرن پانزدهم میلادی مستعمره بریتانیا شد و به طور رسمی تا سال ۱۹۸۲ بخشی از کشورهای تحت سلطه امپراطوری انگلستان بود. کانادا عضوی از کشورهای مشترک‌المنافع بریتانیاست که پادشاه انگلیس، رئیس دولت آن محسوب می‌شود. به این ترتیب چارلز سوم پادشاه انگلیس، رسما پادشاه کانادا هم هست.
اهمیت موضوع
روزنامه فرانسوی «اوئست-فرانس» نوشت: نظرسنجی موسسه «ایپسوس» برای تلویزیون و پایگاه خبری «گلوبال نیوز» کانادا، نشان می‌دهد ۵۸ درصد مردم کانادا با برگزاری همه‌پرسی برای ماندن در نظام سلطنتی و یا خروج از آن، موافق هستند. این آمار از رشد ۵ پله‌ای در طول یک‌سال حکایت دارد.
همچنین نظرسنجی دیگری که نتیجه آن روز جمعه منتشر شد، نشان داد کمتر از نیمی از کانادایی‌ها (۴۴ درصد) با پادشاهی چارلز سوم موافق هستند.
خبرگزاری رویترز نیز هفته گذشته در مطلبی به نتایج نظرسنجی مؤسسه «انگوس رید» که در ماه آوریل برگزار و نتایج آن به تازگی منتشر شده اشاره کرد و آورد: ۵۱ درصد از کانادایی‌ها نمی‌خواهند پادشاهی انگلیس بر کانادا ادامه داشته باشد. این رقم در ژانویه ۲۰۲۰ بیش از ۴۵ درصد بود. تنها ۲۶ درصد از پاسخ دهندگان گفته‌اند که وضعیت کنونی ادامه داشته باشد و ۲۴ درصد درباره ادامه یا توقف این وضع نظر خاصی نداشته‌اند.
همچنین بر اساس نظرسنجی دیگری (leger) که آن هم به تازگی صورت گرفته، نزدیک به ۷۷ درصد کانادایی‌ها گفته‌اند هیچ تعلق خاطر و دلبستگی به پادشاهی و سلطنت انگلیس ندارند.
در پارلمان فدرال کانادا، استقلال‌طلبان کبک به تازگی قطع روابط با نظام سلطنتی انگلیس را خواستار شدند و این درحالی است اپوزیسیون چپ «حزب دمکراتیک جدید» (NDP)، بدون اینکه این مساله را در اولویت قرار دهد، خواهان لغو نظام سلطنتی است.
ارزیابی
ترودو که به گفته خود از علاقه‌مندان الیزابت دوم بود، اطمینان می‌دهد که نظام سلطنت مشروط «ثبات قابل توجهی» را برای دوره فعلی تضمین می‌کند و معتقد است: در دوره‌ای که شاهد ضعف نهادهای دمکراتیک و دمکراسی هستیم، نظام ما همچنان کارکرد دارد
وی با اشاره به دو همه پرسی سال‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۵ میلادی برای استقلال ایالت کبک، گفت: تغییر نظام حکومتی در هر زمانی دشوار است.
مرگ ملکه انگلیس بحث خروج از نظام سلطنتی را نه تنها در کانادا که در سایر کشورهای تحت سلطه از جمله استرالیا مطرح کرده است. این کشور هم یکی از قلمروهای مهم بریتانیا در چارچوب اتحادیه کشورهای مشترک المنافع محسوب می‌شود. همه‌پرسی در مورد استقلال از بریتانیا برای اولین بار در سال ۱۹۹۹ میلادی در این کشور برگزار و نتیجه آن ۵۵ درصد مخالف در برابر ۴۵ درصد موافق اعلام شد.
با وجود پیوندهای تاریخی و عمیق کانادا و استرالیا با انگلیس، هر روز مردم بیشتری از سیطره یک پادشاهی خارجی بر کشورشان روی برمی‌گردانند، اما آیا اراده سیاسی برای تغییر وجود خواهد داشت؟
