به طور عمومی اختلالات خلقی و سایر بیماری های حوزه روانپزشکی اغلب با اختلالات شناختی همراه است. این موضوع می تواند برای بیماران مشکلاتی جدی ایجاد کرده و روی شرایط زندگی آن ها تاثیرات نامطلوبی داشته باشد. به تازگی محققان دریافتند: یک گروه از داروهای اعصاب قادر هستند به واسطه تقویت ارتباط اعصاب مغز از این مشکلات پیشگیری کنند.
به گزارش بهداشت نیوز در حال حاضر درمان های موجود در زمینه درمان افسردگی و عوارض ناشی از آن محدود هستند. مطالعات جدید پژوهشگران نشان داده است داروهایی مانند ملین پروکالوپراید که گیرنده های سروتونین را هدف قرار می دهند، ممکن است در بهبود این شرایط مفید باشد. با این حال، هنوز اثرات این دارو بر فعالیت مغز در حالت استراحت نامشخص باقی مانده بود و به همین دلیل تیمی از پژوهشگران به بررسی تاثیر پروکالوپراید بر مغز افراد سالم بزرگسال پرداختند.
از منظر تخصصی، گیرنده های سروتونین، به ویژه گیرنده های نوع 5-HT4، در نواحی مختلف مغز یافت می شوند که خلق و خو و عملکرد شناختی ما را تنظیم می کنند. اگرچه داروهای ضد افسردگی در درجه اول گیرنده های سروتونین را هدف قرار می دهند، اما اغلب در کنار اختلالات خلقی، مشکلات شناختی را برطرف نمی کنند.
طی این مطالعه، پژوهشگران برای بررسی اثرات پروکالوپراید، ۵۰ فرد داوطلب سالم را انتخاب کردند. نیمی از شرکت کنندگان یک دوره شش روزه پروکالوپراید – آگونیست دارای گیرنده سروتونین نوع 5-HT4 که با نام های تجاری Resolor و Motegrity در بازار موجود است را مصرف کردند، در حالی که نیمی دیگر دارونما دریافت کردند. به گزارش سیناپرس، در طول مطالعه، شرکت کنندگان تحت تصویربرداری تشدید مغناطیسی عملکردی، از جمله اسکن مغزی در حالت استراحت قرار گرفتند.
در شرایطی که مطالعات پیشین نشان داده بود که پروکالوپراید حتی در دوزهای بالینی پایین نیز می تواند شناخت و حافظه را در داوطلبان سالم بهبود بخشد. این تحقیق جدید یک مکانیسم عصبی را ارائه می دهد که فرایند فوق توسط آن رخ می دهد.
نتایج این پژوهش نشان می دهد: شرکت کنندگانی که پروکالوپراید دریافت کرده اند، ارتباط عملکردی بیشتری بین شبکه های شناختی اصلی در طول اسکن های حالت استراحت نشان دادند. این تغییرات شامل افزایش اتصال بین شبکه اجرایی مرکزی، بخش مسئول پردازش افکار و قشر کمربندی خلفی و قدامی مغز است که پردازش اطلاعات و توجه و تمرکز را در انسان تنظیم می کند. علاوه بر این، در پی مصرف داروی فوق ارتباط بین نواحی شبکه اجرایی مرکزی و قشر اکسیپیتال جانبی افزایش یافت که شامل توجه متمرکز بر اشیا و محیط اطراف می شود.
دکتر دی کیتس پژوهشگر ارشد این تیم مطالعاتی در رابطه با موضوع فوق می گوید: یافته های این مطالعه شواهد جدید را نشان می دهد که بر اساس آن می توانیم ادعا کنیم پروکالوپراید در مناطقی از مغز که عملکرد شناختی را بهبود می‌بخشد هم از طریق افزایش و هم کاهش اتصال بین نواحی خاص مغز در صورت لزوم، تأثیر می گذارد.
دکتر سوزانا مورفی، نویسنده ارشد این مطالعه نیز بر اهمیت اتصال مناسب بین شبکه های مغزی برای عملکرد شناختی بهینه تاکید کرد. وی در ادامه توضیحاتش خاطرنشان کرد شرکت کنندگانی که پروکالوپراید مصرف کردند، در روز اسکن در مقایسه با افرادی که دارونما دریافت کردند، نمرات آزمون شناختی بهتری کسب کردند. این موضوع نشان می دهد که تغییرات در اتصال عملکردی مشاهده شده با پروکالوپراید ممکن است به عنوان تاثیر دارویی باشد که شناخت را تقویت می کند.
دکتر کاترین هارمر، استاد علوم اعصاب شناختی و دیگر محقق ارشد این مطالعه، بر پتانسیل پروکالوپراید به عنوان یک درمان شناختی تاکید کرده و افزود: این مطالعه به شواهدی اضافه می کند که بر اساس آن می توان مدعی شد درمان رایج پروکالوپراید می تواند اثرات مهمی در مغز داشته باشد. این تاثیر به ویژه بر مدارهایی که برای یادگیری و حافظه مهم هستند، دیده می شود. به همین دلیل ما تصور می کنیم که این دارو ممکن است به عنوان یک درمان شناختی در اختلالاتی مانند افسردگی مفید باشد.
شرح کامل این مطالعه در آخرین شماره مجله تخصصی Biological Psychiatry Cognitive Neuroscience and Neuroimaging منتشر شده است.
منبع: سینا پرس
