تأثیر گرمای شدید تابستان بر سیلاب‌های احتمالی در اصفهان/اقتصاد کشاورزی در خطر جدی
به گزارش خبرآنلاین از اصفهان، نصف جهان با ویژگی‌های جغرافیایی خاص و اقلیم خشک و نیمه‌خشک، در سال‌های اخیر شاهد افزایش محسوس دما در فصل تابستان بوده است؛ در این راستا، این پرسش که آیا گرمای شدید می‌تواند به وقوع سیلاب‌ها در این استان منجر شود، اهمیت زیادی پیدا کرده است.
بر اساس داده‌های سازمان هواشناسی، میانگین دمای تابستانی در اصفهان طی دو دهه اخیر به طور متوسط حدود ۲ تا ۳ درجه سانتی‌گراد افزایش یافته است. برای نمونه، میانگین دمای تابستان ۱۴۰۲ به ۴۲ درجه سانتی‌گراد رسید که از آستانه نرمال تابستانی بالاتر است. این افزایش دما، علاوه بر افزایش تبخیر، موجب کاهش رطوبت خاک و فشار بیشتر بر منابع آب شده است.
تاثیر گرما بر الگوهای بارش
گرمای شدید تأثیرات مستقیمی بر الگوهای بارش دارد. افزایش دما می‌تواند به افزایش رطوبت در جو و در نتیجه افزایش احتمال بارش‌های شدید منجر شود؛ مطالعه‌ای که در سال ۱۴۰۲ بر روی الگوهای بارش در اصفهان انجام شد، نشان داد که بارش‌های ناگهانی و شدید در تابستان به طور قابل توجهی افزایش یافته است. برای مثال، بارش‌های ماه مرداد ۱۴۰۲ به ۵۵ میلی‌متر رسید که در مقایسه با میانگین بارش سالیانه، رقم بالایی است.
سیلاب‌ها می‌توانند به تخریب اراضی کشاورزی و از بین بردن محصولات زراعی منجر شوند که این آسیب‌ها می‌تواند مشکلات اقتصادی برای کشاورزان و افزایش قیمت محصولات کشاورزی را به دنبال داشته باشد
تحلیل داده‌های سیلاب در اصفهان نشان می‌دهد که گرمای شدید می‌تواند به وقوع سیلاب‌های ناگهانی و محلی منجر شود. سیلاب‌های تابستان ۱۴۰۲، که به دنبال بارش‌های شدید به وقوع پیوست، خسارات زیادی به زیرساخت‌ها، اراضی کشاورزی و مناطق شهری وارد کرد. گزارش‌های مدیریت بحران استان نشان می‌دهد که این سیلاب‌ها به تخریب جاده‌ها، پل‌ها و شبکه‌های فاضلاب انجامید و آسیب‌های مالی قابل توجهی به بار آورد.
تأثیرات زیست‌محیطی و زیرساختی گرمای شدید و وقوع سیلاب‌ها
در همین رابطه، سارا نیک‌فر، استاد اقلیم‌شناسی دانشگاه اصفهان، معتقد است: گرمای شدید و تغییرات اقلیمی می‌توانند باعث تغییر در الگوهای بارش شوند. با افزایش دما، احتمال تجمع رطوبت در جو و وقوع بارش‌های شدید و ناگهانی بیشتر می‌شود. این بارش‌ها می‌توانند به سیلاب‌های محلی و ناگهانی منجر شوند که مدیریت صحیح آنها ضروری است.
او اضافه می‌کند: گرمای شدید و وقوع سیلاب‌ها می‌تواند تأثیرات زیست‌محیطی و زیرساختی قابل توجهی داشته باشد.سیلاب‌ها می‌توانند به تخریب زیرساخت‌های شهری، از جمله جاده‌ها، پل‌ها و شبکه‌های فاضلاب منجر شوند. این موضوع نیاز به بهبود سیستم‌های زهکشی و تقویت زیرساخت‌ها را ضروری می‌سازد.
بهزاد آراسته، کارشناس منابع آب، هم در این خصوص بیان می‌کند: گرمای شدید باعث کاهش رطوبت خاک و افزایش رواناب‌های سطحی می‌شود. این موضوع می‌تواند به افزایش خطر سیلاب‌ها، به‌ویژه در دوره‌های بارش‌های شدید، منجر شود. تقویت زیرساخت‌ها و مدیریت منابع آب می‌تواند به کاهش این خطرات کمک کند.
او اضافه می‌کند: سیلاب‌ها می‌توانند به تخریب اراضی کشاورزی و از بین بردن محصولات زراعی منجر شوند. این آسیب‌ها می‌تواند مشکلات اقتصادی برای کشاورزان و افزایش قیمت محصولات کشاورزی را به دنبال داشته باشد.گرمای شدید و بارش‌های ناگهانی می‌توانند بر روی ذخایر آب و منابع آب تأثیر بگذارند. تبخیر بالا و کاهش رطوبت خاک باعث کاهش ظرفیت ذخیره‌سازی آب باران و افزایش نیاز به مدیریت منابع آب می‌شود.
با توجه به داده‌ها و نظرات کارشناسان، پیش‌بینی می‌شود که با ادامه گرمای شدید، احتمال وقوع سیلاب‌ها در اصفهان افزایش یابد. گرمای شدید تابستان می‌تواند به تغییر در الگوهای بارش و افزایش وقوع سیلاب‌ها در اصفهان منجر شود
داده‌های سازمان هواشناسی نشان می‌دهد که دماهای تابستانی در اصفهان از سال ۲۰۰۰ به طور میانگین ۲.۵ درجه سانتی‌گراد افزایش یافته است. این تغییرات در ماه‌های تیر و مرداد بیشتر مشاهده شده است. همچنین در تابستان ۱۴۰۲، میزان بارش‌های شدید به طور میانگین ۵۵ میلی‌متر ثبت شد که در مقایسه با میانگین بارش سالیانه ۲۰۰ میلی‌متر، رقم بالایی است.
این بارش‌ها منجر به وقوع سیلاب‌های محلی و افزایش خسارات شده است. از سوی دیگر بررسی تاریخچه وقوع سیلاب‌ها نشان می‌دهد که سیلاب‌های تابستانی در اصفهان به دلیل بارش‌های شدید و ناگهانی افزایش یافته است. برای نمونه، سیلاب‌های مرداد ۱۴۰۲ به تخریب زیرساخت‌ها و آسیب به اراضی کشاورزی منجر شد.
کاهش تأثیرات منفی و افزایش تاب‌آوری در برابر سیلاب‌ها
با توجه به داده‌ها و نظرات کارشناسان، پیش‌بینی می‌شود که با ادامه گرمای شدید، احتمال وقوع سیلاب‌ها در اصفهان افزایش یابد. گرمای شدید تابستان می‌تواند به تغییر در الگوهای بارش و افزایش وقوع سیلاب‌ها در اصفهان منجر شود.
افزایش دما و تغییرات مرتبط با تبخیر و رطوبت خاک، می‌تواند به ایجاد شرایط مساعد برای بارش‌های شدید و ناگهانی منجر شود. به همین دلیل، نیاز به مدیریت صحیح و تدابیر مناسب برای کاهش خطرات سیلاب‌ها و حفاظت از زیرساخت‌ها و زندگی مردم بسیار حائز اهمیت است.
پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که با ادامه گرمای شدید، اجرای اقدامات پیشگیرانه و تقویت زیرساخت‌ها می‌تواند به کاهش تأثیرات منفی و افزایش تاب‌آوری در برابر سیلاب‌ها کمک کند.
