کمیسیون ماده پنج چگونه کمیسیونی است و چه طرح هایی را تصویب می کند؟

کمیسیون ماده 5، یکی از کمیسیون‌های پر کاربرد از مجموعه کمیسیون‌های شهرداری می‌باشد. به طور خلاصه، وظیفه این کمیسیون، بررسی و تصویب طرح‌های تفصیلی و توجیهی است.

ماده پنج کمیسیون شهرداری چیست؟

به طور کلی، بیش از 100 ماده قانونی در قانون شهرداری‌ها وجود دارد که کمیسیون ماده 5 از مهم‌ترین آن‌ها به شمار می‌رود. ماده پنج کمیسیون، در تاریخ بیست‌ودوم اسفند ماه سال 1351 توسط شورای عالی شهرسازی و معماری ایران تصویب شد. مطابق با آخرین اصلاحات این ماده که در تاریخ هفتم تیر ماه 1389 به تصویب رسید، کمیسیون ماده پنج موظف است تا وظایفی را انجام دهد. از جمله وظایف این کمیسیون نیز بررسی و تصویب دسته‌ی خاصی از پروژه‌ها و طرح‌ها است که با عنوان طرح‌های تفصیلی و توجیهی شناخته می‌شوند.

کمیسیون ماده پنج چگونه کمیسیونی است؟

کمیسیون ماده پنج، کمیسیونی متشکل از چندین نفر عضو است که در مورد طرح‌های مختلف گفتگو می‌کنند و مزایا و معایب پروژه‌های موجود را مورد ارزیابی قرار می‌دهند. کمیسیون ماده 5 نشستی است که اعضای آن را استاندار، مدیر کل راه و شهرسازی، شهردار، رئیس شورای شهر، نمایندگان وزارت مسکن و شهرسازی، رئیس وزارت جهاد کشاورزی، نماینده سازمان نظام مهندسی استان و نمایندگان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی تشکیل می‌دهند. از این بین، رئیس شورای شهر و نماینده سازمان نظام مهندسی استان اگر چه در جلسه حضور دارند اما، فاقد حق رای هستند. در واقع، نمی‌توانند در تصویب نهایی یک پروژه اظهار نظر نمایند.

الزام حضور افرادی چون استاندار، رئیس شورای شهر و نمایندگان وزارت‌های مختلف مرتبط با شهرسازی در جلسه کمیسیون نشان می‌دهد که کمیسیون ماده 5 نقش بسیار مهمی را در حوزه شهرداری ایفا می‌کند. البته، در صورت عدم حضور استاندار، معاون عمرانی ایشان نیز می‌توانند در جلسه کمیسیون حاضر شوند. همچنین، مدیر کل راه و شهرسازی به عنوان دبیر جلسه در کمیسیون حضور به عمل می‌آورند.

کمیسیون ماده پنج چه طرح هایی را تصویب می کند؟

کمیسیون ماده پنج، طرح‌های مختلفی را بررسی و تصویب می‌کند. اولین طرح مورد بررسی در کمیسیون، طرح تفصیلی است. طرح تفصیلی، یک پروژه یا طرح به خصوص نمی‌باشد. بلکه، مجموعه‌ای وسیع از انواع مختلف طرح‌های اجرایی بر پهنه‌های شهری را فرا می‌گیرد. به طور کلی، هرگونه تعیین تکلیف درباره‌ی وضعیت زمین‌ها و املاک از جمله بهره‌برداری از اراضی برای ساخت واحدهای خدماتی، رفاهی، آموزشی، درمانی، تجاری، مسکونی و … توسط اعضای کمیسیون ماده 5 انجام می‌شود. گسترش فضاهای سبز، تعیین حداکثر سقف مجاز تراکم ساختمان‌های تجاری و مسکونی و به طور کلی هرگونه طرح مرتبط با حوزه شهرسازی توسط اعضای این کمیسیون مورد بررسی قرار می‌گیرد.

علاوه بر موارد فوق، طرح‌های توجیهی که مشاور شهرسازی تهیه میکنند نیز در جلسات کمیسیون ماده پنج مطرح می‌گردند. طرح‌های توجیهی از نظر ماهیت مشابه با طرح‌های تفصیلی هستند. با این تفاوت که، طرح‌های توجیهی در بر گیرنده‌ی تغییرات جدیدی هستند که قرار است بر طرح‌های پیشین صورت پذیرند. به عنوان مثال، اگر شما صاحب یک زمین با کاربری کشاورزی باشید و تصمیم بگیرید که در عوض کشت محصول در ملک خود، آن را به یک ملک تجاری تبدیل کنید، در این صورت شما در حال انجام تغییراتی بر ملک خود هستید. در نتیجه، نیاز دارید تا یک طرح توجیهی را تحت عنوان طرح توجیهی شهرداری به کمیسیون ارائه دهید.

البته، این طرح‌ها که طرح امکان سنجی شهرسازی نیز نامیده می‌شوند، در ابتدای امر به شهرداری ارائه می‌شوند و در صورت تایید اولیه این نهاد، در جلسه کمیسیون ماده 5 مطرح می‌گردند. در ارائه یک طرح توجیهی، عموماً طرف حساب پروژه‌های ارائه شده، مالکان اراضی و یا سرمایه‌گذاران هستند. البته، بر حسب نیازهای شهروندان به مراکز خدماتی، تجاری، رفاهی و …، شهرداری نیز ممکن است که طرح‌های توجیهی را ارائه دهد.

موضوعات طرح های تفصیلی و توجیهی که در کمیسیون مطرح می شوند

به طور کلی، موضوعات زیر را می‌توان در حوزه موارد مورد بحث در کمیسیون ماده پنج در زمینه‌ی طرح‌های تفصیلی و توجیهی دانست:

• تعیین موقعیت دقیق املاک
• تعیین مساحت اراضی
• تعیین وضعیت دقیق شبکه‌های عبور و مرور در سطح شهر
• تعیین میزان تراکم ساختمان‌ها با کاربری‌های مختلف در واحدهای شهری
• ارائه طرح‌های مربوط به بهسازی و نیز نوسازی پهنه‌ها و زیرپهنه‌های شهری
• بررسی تغییرات کاربری اراضی
• نحوه تقسیم‌بندی اراضی به پهنه‌های مختلف
• و …

کمیسیون ماده پنج، طرح ها را چگونه تصویب می کند؟

اگر طرح مورد بحث در جلسه کمیسیون ماده پنج، طرح تفصیلی باشد، در این صورت اعضای کمیسیون چالش‌ها و بایدها و نبایدهای طرح را مورد ارزیابی قرار می‌دهند. در انتهای جلسه نیز اعضای موافق، به اجرا شدن پروژه رای موافق می‌دهند. در صورتی که طرح، حداقل چهار رای مثبت را کسب کند، به مرحله اجرا خواهد رسید.

برای بررسی طرح‌های توجیهی در کمیسیون که در قالب طرح توجیهی کمیسیون ماده 5 مطرح می‌گردند، لازم است که در ابتدای کار یک طرح نگاشته شده به نهاد شهرداری ارائه شود. طرح کتبی باید شامل اطلاعات جامع و شفافی از مشخصات ملک، نوع تغییرات اعمالی، اهداف و دلایل مورد نظر مالک برای اعمال تغییرات و موارد مرتبط دیگر باشد. هر چقدر طرح ارائه شده با کیفیت تر و دقیق‌تر باشد، در این صورت با احتمال بیشتری به مرحله تصویب نهایی و اجرا شدن طرح می‌رسد. از این رو، معمولاً از مهندسان مشاور شهرسازی برای نگارش طرح‌های توجیهی کمک گرفته می‌شود. چرا که این افراد سابقه نگارش طرح‌های توجیهی مختلفی را جهت ارائه به شهرداری و کمیسیون دارند. به عبارتی دیگر، در این زمینه تخصص داشته و با تجربه هستند.

از طرفی دیگر، مهندسین مشاور شهرسازی می‌توانند در جلسه کمیسیون حضور داشته باشند. اگر چه این افراد، جزء اعضای فاقد حق رای حاضر در جلسه به شمار می‌آیند، می‌توانند از طرح‌های توجیهی دفاع کنند و توضیحات لازم مبنی بر اهمیت اجرای طرح را به اعضای حاضر در کمیسیون ارائه دهند. در این صورت، شانس تصویب پروژه مورد نظر نیز افزایش می‌یابد.

نقش مهندسین مشاور شهرسازی در جلسه کمیسیون

زمانی که شما تصمیم می‌گیرید تا تغییراتی را بر ملک یا زمین خود ایجاد کنید و به عبارتی دیگر، یک طرح توجیهی را به شهرداری تسلیم نمایید، شهرداری در همان قدم اول از شما مدارکی را طلب می‌کند. در این مرحله شما نیاز دارید تا سند ملک و مدارک هویتی را به همراه توضیحات کتبی از موضوع طرح توجیهی، به شهرداری تسلیم نمایید. اگر طرح به دقت تنظیم نشده باشد، باعث می‌شود که هیچ گاه پروژه مد نظر شما به سرانجام نرسد. از همین رو، مالکان عموماً نگارش طرح توجیهی خود را به دست مشاوران مجربی چون کارشناسان هفت شهر آریا می‌سپارند. اعتبار مهندسین مشاور شهرسازی این تیم در موفقیتشان در اخذ گواهینامه صلاحیت ارائه خدمات مشاوره و نیز تجربه چندین ساله اعضای تیم در نگارش طرح‌های مختلف است.